دومین شهر مذهبی ایران دیار زندگی مردمانی دست به هنر است. استان قم نمونه‌های بارزی از هنرهای اصیلی را در خود دارد که برخی، از گذشتگان دور باقی مانده‌اند و بعضی تازگی دارند. مردمان این مرز و بوم کویری اگرچه دستانی هنرمند در طبخ انواع شیرینی‌جات پرطرفدار در ایران دارند اما صنایع دستی آن‌ها به خوراکی‌ها ختم نمی‌شود.
از طعم خوش سوهان، نان کسمه وغیره که بگذریم، به هنرهای دستی و ماندنی این نقطه مرکزی ایران می‌رسیم که می‌توانید آن‌ها را به‌عنوان سوغات شهر قم برای عزیزانتان در نظر بگیرید. هنرهایی که برخی حاصل بافت و بعضی نتیجه تراش و کنده‌کاری هستند و همگی هنری سرازیر از دستان مردمان این دیار به شمار می‌روند.
صنایعی که بعضی از آن‌ها خاکسار پا و برخی جلوه‌گر دیوارها و انگشت‌ها می‌شوند. در صنایع دستی شهر قم، هنرهایی هم به چشم می‌خورد که محافظ انسان در برابر چشم بد است. با این اوصاف دست خالی برگشتن از این شهر هیچ خوب نیست.
استان قم رتبه اول دنیا در رنگ آمیزی و نقشه فرش!
اصیل‌ترین صنایع دستی بنام مردمان استان قم در سراسر جهان، فرش‌های دستباف آن است. فرش‌هایی که نتیجه رنگ‌رزی‌های هنرمندانه و بی‌نظیر مردمان این دیار در روزگار قدیم هستند. این شهر رتبه اول خود در دنیا بخاطر رنگ‌آمیزی و نقشه فرش‌های دستبافش را مدیون کارگاه‌های رنگ‌رزی این صنعت قدیمی است. چرا که براین اساس از گذشته‌های دور تا به امروز، زنان و مردان این سرزمین به‌خصوص روستانشینان آن، دستی توانمند در بافت فرش‌های دستباف مختلف دارند. شاه‌عباسی، لچک‌ترنج، جوشقانی و شکارگاه‌های خوش‌رنگ و خوش‌بافت، پرآوازه‌های قم در دنیا هستند.
دفع چشم زخم به دست مردمان قم
خرمهره‌ها یا سنگ‌های دفع چشم بد و چشم زخم، گل‌هایی از جنس سیلیس، ترکیبی از ریگ سفید و چخماق هستند که به مدت 9 ساعت تن به آتش داغ کوره‌ها با حرارت 1000 درجه سانتی‌گراد می‌دهند. اگرچه پختن سنگ عجیب است، اما سال‌هاست که قمی‌ها این غیرممکن را ممکن کرده‌اند و خرمهره یکی از اصیل‌ترین صنایع قم به شمار می‌رود.
سنگ‌های پخته‌ای که مردم از گذشته تاکنون از آن‌ها استفاده می‌کنند که اگر چشم بدی به آن‌ها افتاد، سنگ‌ها آن بدی را به خود بگیرند. اعتقادی قدیمی که بسیاری همچنان بر آن باور دارند و این راز پرطرفداری خرمهره‌های فیروزه‌ای استان قم است.
سنگ تراشی و انگشترهای عقیق منبع اصلی درآمد مغازه‌ها!
اگر به این دیار سفر کردید و می‌خواهید معروف‌ترین سوغات قم و جمکران را برای عزیزانتان ببرید، سری به مغازه‌های اطراف حرم بزنید. همین که در اطراف حرم راه بروید و به مغازه‌ها نگاهی بیندازید، متوجه منظورمان می‌شوید.
این مغازه‌ها پر از انگشترهایی هستند که یکی از منابع درآمد قم به شمار می‌روند. انگشترهایی مزین به زیباترین نگین‌ها و عقیق‌ها که کار دست سنگ‌تراشان این شهر است. سنگ‌تراشی پیشه قدیمی مردمان این دیار است.
قم و معرق کاری کاشی و چوبش!
آنچه می‌توانید از این شهر با خود ببرید و با آن جلوه‌گری دیوارها و فضای منزل و محل کار خود را بیشتر کنید، معرق‌کاری استان قم است. معرق‌کاری در این شهر نه‌تنها کاشی‌های رنگارنگ با طرح‌های مختلف را در برمی‌گیرد، بلکه گریز زیبایی به چوب نیز زده است. معرق‌کاری چوب، این صنایع دستی ماندگار شهر قم، علاوه بر دیوارها، تزئین مبلمان را هم برعهده دارد.
هنری تازه به دوران رسیده در مرکز ایران
از آنچه تا اینجا گفته شد و صنایع دستی دیگری همچون سفالگری، خراطی چوب، منبت‌کاری، کاشی‌کاری و گیوه‌بافی که بگذریم، در دوران جدید این شهر به هنر مرواربافی می‌رسیم. هنری که از شمال کشور به مرکز کویر سفر کرده و اینجا کنگر خورده و لنگر انداخته است. این مهمان ناخوانده، مردم توانمند استان قم را به تولید ظروفی ماندگار به‌عنوان سوغات این شهر دعوت کرده است.
