استان مرکزی با دارا بودن شرایط آب و هوایی خاص، زمینه تولید محصولات مختلفی چون انار، پسته و لوبیا را فراهم کرده است. دستان پینه بسته کشاورزان این خطه، گواه تلاش شبانه روزی آنها برای باروری خاک این استان و کسب روزی بیشتر از دامان سخی البرز و زاگرس است.
ساکنان این دو کوه غرورآفرین با تکیه بر محصولات کشاورزی استان مرکزی به پخت غذاهایی لذیذ میپردازند؛ چون آبگوشت دودار، آش آلو و آش انار که با طعم فوق العاده خود از همه دلبری میکنند.
انار
یک ساوه است و انار دلخونش، که نه تنها چون یاقوتی بر تاج استان مرکزی میدرخشد بلکه شناسنامه همه مردمان پارس است. از انارستانهای این سرزمین محصولی شیرین و پرآب به دست میآید که تعداد اندکی از نمونههای موجود در سطح جهان یارای رقابت با آن را ندارند. دانههای یاقوتی انار که رهاورد ثمین استان مرکزی هستند در بیش از ۱۱۰ نوع، راهی بازارهای محلی و بین المللی میشوند.
لوبیا
خمین پایگاه اصلی تولید لوبیا است. این دانههای کپسولی شکل بسیار مرغوب هستند و سه نوع از آن در مزارع شهرستان خمین تولید میشوند. بخش عظیمی از لوبیای چیتی و قرمز در داخل کشور به مصرف میرسند، اما لوبیای سفید طرافداران کمتری دارد و از این رو صادرات آن سود بیشتری را عاید کشاورزان پرتلاش استان میکند.
پسته
پسته موهبتی است از طبیعت به کشاورزان ساکن کویر، بدین ترتیب از دل خاک شور آن محصولی لذیذ و گرانقیمت سر بر میآورد. استان مرکزی بزرگترین باغ پسته ارگانیک ایران را در اختیار دارد که در شهرستان زرندیه به بهرهبرداری میرسد. البته این محصول در نقاط دیگری از استان مرکزی نیز تولید میشود که از این میان میتوان به الیگودرز و ازنا اشاره کرد.
لیست غذاهای سنتی و بومی استان مرکزی و اراک
آش انار
زنان کدبانوی این اقلیم از دانههای خونین انار خوراکی لذیذ تهیه میکنند به نام آش انار، که طعم بهشتی آن ریشه در حاصلخیزی زاگرس و البرز دارد. این غذای سنتی استان مرکزی از حبوبات، آب انار، سبزیجات معطر، برگ زردآلو و گردو تهیه میشود. این آش، پای ثابت شبهای بلند یلدا است که پس از پخت با کوفته ریزه، نعناع داغ، پیاز داغ و دانههای انار تزئین میشود.
آش آلو
آش آلو غذایی است لذیذ، ملین و اشتها آور که از لوبیا چیتی، نخود، ادویه، رشته آش، پیاز داغ و آلو تهیه میشود. این غذای عصرانه بسیار گوارایی است، برای گرم نگه داشتن بدن در روزهای سرد و خشک زمستان اراک. این غذا، خوراکی خوشمزه برای گیاهان خواران است و تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن آنها را تأمین میکند.
آبگوشت دودار
آبگوشت دودار غذای سنتی اراک است که در لرستان نیز پخت میشود. برای تهیه این غذا از لوبیای سفید خمین، نخود، گوشت، پیاز، ادویه، سیر و کشک استفاده میکنند. این آبگوشت را با سبزی خوردن، پیاز خام، دوغ و نان سنگک نوش جان میکنند. این خوراک نامهای دیگری نیز دارد که عبارتند از دوگوله دودار، آبگوشت دوغ دار و آبگوشت کشت.
کباب ته تالی
در گذشته مردم اراک به ماهیتابه، تالی میگفتند از این رو گوشتی که در ماهیتابه کباب میشود کباب ته تالی نام گرفته است. این خوراک از گوشت چرخ کرده، پیاز رنده شده و ادویه تهیه میشود که در اراک طرفداران زیادی دارد و در کنار برنج زعفرانی، گوجه فرنگی کبابی و پیاز خام سرو میشود.
شفته اراکی
کوفته اراکی یا همان شفته اراکی یکی از غذاهای سنتی استان مرکزی است. پس از گشت و گذار در بازار تاریخی این استان میتوان به همراه عزیزان خود راهی یکی از رستورانهای سطح شهر شد و طعم خوش کوفته را به جان کشید. این غذا مخلوطی است از گوشت چرخ کرده، پیاز داغ، ادویه، آرد نخودچی و رب گوجه فرنگی. مردم اراک پس از آماده شدن کوفته آن را با سبزی و نان و دوغ نوش جان میکنند.