میرزا یونس خان، ملقب به میرزا کوچک خان در شهر رشت زاده شد و سال 1257، سالروز زمینی شدن این شخص بزرگ بود. میرزا که نامش در لیست مشروطه خواهان مبارز ایران دیده می شود، قصد داشت تا کشور را از سیطره بیگانگان درآورَد و بر همین اساس اقدام به پایه ریزی نهضت جنگل نمود. او رهبریت جنبش جنگل را بر عهده داشت و همه سعی خود را میکرد تا کشور را از چنگ روس ها و انگلیس ها بیرون کند. میرزا مدتی را به تحصیل در بخش های دینی و حوزوی پرداخت و روحیه آزادی خواهش باعث شد تا مدتی بعد، دست از تحصیل بکشد و خود را به قیام مشروطه ملحق کند. تبعید او توسط روس ها، نقطه تاریکی در زندگی میرزا کوچک خان است و بعد از بازگشت به وطن توانست جنبش جنگل را راه اندازی کند.
سردار جنگل و اقدامات ارزشمندش
تشکیل جنبش جنگل توسط میرزا کوچک خان باعث شد تا همه او را به عنوان سردار جنگل بشناسند. میرزا پس از تشکیل این جنبش، مدتی را به درگیری مسلحانه با روس ها و انگلیسی ها پرداخت و بین یارانش و نیروهای روس و انگلیس، درگیری های متعددی طی 2 دوره (سالهای 1293 تا 1300) هجری شمسی صورت گرفت.
عده ای از دشمنان میرزا تصور می کردند او دست نشانده شوروی است و تنها در این میان، ژنرال دنسترویل انگلیسی، ذهنیت دیگری درباره میرزا داشت و تصویر مردی وطن پرست و بزرگ را از او در ذهنش ساخته بود. متفکران ملی و مذهبی نیز میرزا کوچک خان را مردی غیور، بی باک و یک مبارز ملی و جسور می شناختند.
علت اصلی قیام او چه بود؟
میرزا کوچک خان و 17 همراه همیشگی اش توانستند در نقاط اطراف رشت و فومنات نفوذ یابند. در این مسیر، مردم نیز به آنها می پیوستند و از این کار، اصلا احساس خطر نمی کردند. میرزا اهداف بزرگی را در سر می پروراند و مایل بود تا سطح تعلیمات عمومی را ارتقاء دهد. او با تاسیس مدارس و تعلیمات رایگان و اجباری، این هدف را محقق نمود. ناگفته نماند که این شخص در 3 سال آخر زندگی اش توانست این اهداف را اجرایی سازد. سردار جنگل تنها 43 سال عمر کرد و در تاریخ 11 آذر 1300 شمسی، چشم از جهان فروبست. علت مرگ او، گیر کردن در میان برف و بوران، در مسیر رفتن به خلخال بود. سردار در سالهای آخر زندگی اش توانست بانویی را به عنوان همسری برگزیند.
سرانجام میرزای جنگلی توانست روحیه ملی گرایی را در قشرهای جوان بهبود بخشد. همه دلیلش برای قیام جنگل، ایجاد یک نظام قوی بر پایه قانون، رعایت عدالت، رفاه و راحتی در جامعه، نابودی استبداد داخلی و استعمار خارجی بود. میرزا با تلاش های بی وقفه خود و رفتار شجاعانه ای که داشت، توانست بخش بزرگی از اهدافش را عملی سازد. اکنون از او به عنوان مدافع آزادی در تاریخ کشور نام برده می شود.
