نگاهی به لباس فیلم دختر لر اثر ناطق ایرانی

به بهانه روز سینما  قصد داریم نگاهی به لباس اولین فیلم ناطق ایرانی یعنی« دختر لر» داشته باشیم که میراثی برای سینمای ایران به حساب می‌آید.این فیلم سیاه و سفید در سال ۱۳۱۲ توسط اردشیر ایرانی ساخته شد .

گلنار، شخصیت اصلی فیلم، دختری لراست با پوشش لری . این لباس ارزشمند کارنامه‌ای درخشان در سینمای ایران از خود به جای گذاشته است. آن چه از این لباس به یاد داریم، مربوط به لباسی است که گلنار، به تن داشت که بازیگر این نقش،روح انگیز سامی نژاد، اولین بازیگر زن سینمای ناطق ایران بود.اما این لباس خوش اقبال یک بار دیگر برای فیلم «ناصرالدین شاه آکتور سینما» به کارگردانی  مخملباف در سال ۱۳۷۰ بازسازی می‌شود و هنرمند محبوب ،فاطمه معتمدآریا، این بار آن را به تن می‌کند. استایل با توجه به اصالت چهره سوگل طهماسبی بازیگر جوان این روزها که خود نسبی لر بختیار است این لباس را بر تن او کرده.

در واقع این لباس اولین لباس زنانه در سینمای ناطق ایران محسوب می‌شود و اهمیت آن که بیش از ۸۰ سال عمر دارد، مشخص است. به طور کلی این لباس پرماجرا شامل یک بلوز و دامن، جلیقه و سربند است که در کنار هم روایتی است از شخصیت گلنار .

سربند دختر لر

مهم ترین بخش این لباس که چون امضای یک اثر هنری است، سربندی بلند و باریک است با راه های عمودی سفید و سیاه که گلنار آن را در یک طرف سر گره می زد و همین گره زدن نشان ساختارشکنی گلنار است. چون بانوان لر سربند را پشت‌سر گره می زنند. از طرف دیگر این نوع گره زدن باعث می‌شود سربندر ها باشد و این کاملا حس رهایی گلنار را نشان می‌دهد. به قدری وجود این سربند پررنگ است که تصور گلنار بدون این سربند ناقص است.

این سربند در واقع یک روسری به نام کلاغی از پارچه های نقش دار است .

شال کمر

شال کمر پارچه ای با رنگ و نقش متفاوت از پیراهن است که آن را روی پیراهن و دور کمر می پیچند و گره می زنند .این شال علاوه بر این که آزادی لباس را جمع می کند، گاهی به عنوان جیب هم به کار می رود. اما بیشتر جهت گرم نگه داشتن بدن است و در بین مردان رایج تر است پس این شال برای تاکید بر اصالت لری گلنار اجتناب ناپذیر به نظر می رسد .چون بانوان لر همیشه از بستن شال کمری پیروی می‌کردند. این شال پارچه ای ساده با رنگ کرم روشن است که چند دوره به دور کمر پیچیده می شود.

دامن دختر لر

لرها دامنی بسیار بلند و پر چین می پوشند، البته از پارچه ساده و سیاه رنگ که با توجه به راحتی حرکت بازیگر، این دامن سبک تر و مختصر شده است. اما آن چه از دامن لر ها سراغ داریم، چندین لایه دامن پرچین و حجیم است .

پاپوش

مسلما پاپوش های دختر لر در این فیلم سیاه و سفید واضح نیست. اما پاپوش نوعی از گیو ه های دست بافت است که در بین بانوان لر رایج است .

نگاهی به پیراهن دختر لر

بلوزی بلند با پارچه منقوش سفید سرمه ایی. نکته چشم گیر در این بخش برش هلالی و دالبری شکل پایین بلوز است. این که طراح لباس هوشمندی به خرج داده یا اتفاقی به این طرح رسیده، معلوم نیست .اما این ایده جالب است، چرا ؟با علمی که امروزه از طراحی لباس سراغ داریم، کارکرد روانی این خط عدم اطمینان است که با شخصیت فیلم هم خوانی دارد.

پیراهن های لباس لری بلند و گشاد است با آستین های بلندکه زمینه آن غالباً طرح دار است. یقه ساده گرد دارد با چاکی کوتاه که پوشیدن را راحت تر می کند. پیراهن یا کراس قسمت اصلی پوشش است، اما آن را به شکلی راحت و آزاد تهیه می‌کنند. تزیینات لباس نیز غالبا بر قسمت های روی لباس و ملحقات آن انجام می‌شود .

جلیقه

از ویژگی های لباس بانوان لر جلیقه است. این همان قسمتی است که در ظاهر گلنار به خوبی جلب نظر می کرد. جلیقه که البته با گویش شیرین لری به آن جلیزقه و جلیسقه هم می‌گویند، پوشش کوتاهی است تا حوالی کمر و بدون آستین که روی پیراهن می پوشند و تزئینات پولک و سکه و منجوق و… روی آن کار می‌شود. این جلیقه چیزی شبیه به همان جلیقه لری، پوششی کوچک و کوتاه تا گودی کمر، با پارچه سیاه رنگ که یراق دوزی هایی به شکل یقه تزیینی دور تا دور آن را می پوشاند