شاید بتوان ادعا کرد که هر چه جهان پیشرفتهتر شد، انسان تنهاتر ماند. یکی از مهمترین دغدغههای بشر امروزی «امیدواری» است. اینکه «امید» چیست و «امیدوار» چه کسی است؟ باید باور کنیم که ما در زندگی خصوصی نیز لازم به رعایت آداب معاشرت هستیم. و امیدواری در لیست آداب معاشرت شخصی صدر نشین است. در چند تعریف ساده میخواهیم از «امید واری» به شما بگوییم.
«امید» چیست؟
«امید» موضوع محور است. یعنی در امید داشتن هدفی مد نظر ماست که رسیدن یا نرسیدن به آن وضعیت روحی ما را متغیر میکند. بهتر است اینطور توضیح داده شود که «امیدواری» و «ناامیدی» محصول کامیابی و شکست ما دربارهی یک هدف است. آنچه پیرامون ما اتفاق میافتد به علاوهی شرایط و تلاش ما تقسیم بر محدودیتها نمودار ریاضی تعیین امیدواری است. سؤالی که پیش میآید این است. آیا «امیدواری» مهارت است؟ بله. دقیقاً چیزی شبیه «شادی». اینکه بلد باشی خسته نشوی و از محدودیتها، شکستها و نشدنها عبور کنی مهارت میخواهد. این مهارت را ما از کودکی نیاز داری و گاه دریافت میکنیم و گاهی نه. پس داشتن مهارتهای مختلف از کودکی پیشنیاز ورود به جامعه است. در نتیجه امیدواری میل به رسیدن و داشتن هدف است. مثلاً شاید شما دلتان نخواهد در کشور نروژ زندگی کنید پس برای بالا رفتن اقتصاد نروژ امیدوار یا ناامید نمیشوید. با این توضیح کوتاه سری بزنیم به شاخصههای «امید» و «امیدواری».
به کجاها بَرد این امید ما را
«امید» بیشتر از هر چیزی یک احساس درونی است و در خانوادهی حواس قرار دارد. پس میتوان آن را نسبی و توصیفی دانست. یعنی ممکن است احساس ما به یک مجموعه خوب باشد و از آن امیدواری دریافت کنیم حال آنکه دوست صمیمی ما از آن مجموعه ناامید باشد. پس یکی از شاخصههای مهم «امیدواری» آرامش درونی هر فرد است. این آرامش است که قدرت و پشتکار میآورد. نداشتن این آرامش و ورود اولین قدمهای استرس «ناامیدی» میآفریند. «ناامیدی» خلاف امیدواری دیگر یک حس نیست. یک بیماری است. بیماری مخربی که دلیل و علت را از بین میبرد و قادر است فرد مبتلا را گمراه کند. پس یک فرد امیدوار میتواند با برنامهریزی و تمرکز روی توانایی خودش بحران را مدیریت کرده یا توانایی گذشتن از مشکل را فراهم کند اما فرد ناامید به افسردگی و ناتوانی رضایت داده و منفعل میشود.
هنوز با همه دردم امید درمان است
امیدواری شبیه دانه درخت است. دانهای که با تمرکز و توجه درختی تنومند میشود و میتوان زیر سایهی آن زندگی کرد. درست است که شرایط اجتماعی، خانوادگی و شخصی، تعادل ما را بر هم میزند اما نقش امیدواری در بازی همین موقعیت است. یاد گرفتن مهارت، برنامهریزی، خسته نشدن، نترسیدن، دور کردن استرس، هدفمند بودن میتواند در این بازه کمک کند. یادداشت را با مصرعی از عراقی شاعر و نویسنده سده هفتم هجری تمام میکنم که به زیبایی میگوید:
«آخر بِدمَد صبح امید از شب من»