ایلام تک عروس زاگرس پرافتخار ایران و نگینی در بهار، نامی آشنا در تاریخ پر فراز و نشیب ایران دارد. کوه‌های این دیرینه بوم کهن، نمادی از مقاومت و پایداری، استوار ایستاده و به مردمان شهر می‌نگرند. خاک سخاوتمند ایلام پوشیده از دشت‌ها و باغ‌های حاصل‌خیز است و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این استان هر کسی را مبهوت می‌سازد.
جنگ زیبایی در کوه ها و جنگل ها
این استان جنگلی، آب و هوای نیمه‌گرم و نیمه‌مرطوب دارد و اقلیم کوهستانی آن باعث شده تا سرمای زیادی در زمستان همراه مردمانش باشد؛ اما بهار در این مرز و بوم انقلابی به پا می‌کند که گویی چشمه‌ای از بهشت را به نمایش گذاشته و نوید سالی پر برکت را می‌دهد.
در شرق و شمال شرق استان ایلام کوهستان‌های بسیار رفیع و درهم تنیده‌ای آن‌چنان یک به یک و استوار در کنار هم ایستاده‌اند که مجالی به پیدایش دشت‌ها در میان کوهستان نداده‌اند. اما در جنوب و جنوب غرب این استان، زمین توانسته دامن خود را به آسودگی پهن کند و خالق دشت‌های وسیع باشد.
ماجراجویی در میان کوه‌های آمیخته با جنگل‌های بلوط و دشت‌های گره خورده با رودهای پر پیچ و تاب، نفس‌ها را در سینه حبس می‌کند. هر گوشه از طبیعت این دیار اثری باستانی در دل خود جای داده که با زیبایی خود هر بیننده‌ای را مجذوب می‌کند.
کتیبه‌های ایلامی، روایت‌گر داستان
کتیبه‌های ایلامی داستانی زیبا از نام این منطقه را روایت می‌کنند. ایلام در ابتدا بابلی آلامتو یا علم به معنای «کوه» یا «کشور طلوع خورشید» نامیده می‌شد. اما در طول تاریخ این خطه کهن اسامی دیگر از جمله ماسبذان، مهرگان کذک و پشت کوه لرستان به خود دیده و در نهایت به ایلام تبدیل شده است. در حال حاضر استان ایلام در ایران همسایگان خونگرمی مانند خوزستان، لرستان و کرمانشاه دارد و از سمت غرب در همسایگی کشور عراق قرار گرفته است.
از خونگرمی مردم ایلام تا تار و پود گلیم بافی
ایلام، عروس زاگرس با مردمی خونگرم و نجیب، خانه‌ای پر مهر برای اقوام کرد و لر و عرب است. بیشتر مردم به زبان کردی سخن می‌گویند اما دیگر زبان‌ها و لهجه‌های شیرین از جمله لری، لکی و عربی نیز در این دیار به گوش می‌رسد.
شیرینی بژی برساق، حلوای بگل و نان ساجی هنگامی که به دست زنان هنرمند ایلام طبخ می‌شوند طعمی غیر قابل توصیف خواهند داشت. گلیم برجسته ایلام که شهرتی کهن دارد، چیغ بافی و گیوه ایلام از جمله صنایع دستی ارزشمندی هستند که با تار و پود خود درباره تمدن ایلام سخن می‌گویند.
شگفتی های نهفته در خاک و قلعه های تاریخی
ترکیب بی‌مثال بافت سنتی و معاصر با همراهی زیبایی طبیعت چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهد. بناهای تاریخی با ارزش که نمونه‌های بارزی از ذوق معماری به سبک ساسانیان و دیگر حکومت‌های باستانی ایران هستند، هر کدام حامل پیامی پر افتخار از تمدن این خطه می‌باشند.
آتشکده سیاهگل مکانی مقدس برای پرستش آتش بجا مانده از زمان ساسانی، طاق شیرین و فرهاد که با داستان‌های افسانه‌ای ایران درآمیخته شده، کاخ فلاحتی ایلام یادگار دوران قاجار، نقش برجسته گل گل ملک‌شاهی از دوران آشوری که از 3000 سال پیش در دل کوه‌های ایلام جای گرفته، تنگ کافرین که با جلوه بی نظیر خود زبان‌ها را بند می‌آورد؛ آبشار ماربره، کبیر کوه استوار و قلعه والی تنها گوشه‌ای از جلوه منحصر به فرد از این استان ناشناخته هستند.
قدیمی ترین سیستم کشاورزی جهان در ایلام
عجیب نیست که این منطقه تاریخی پر رمز و راز با طبیعت حاصل خیز خود دارای قدیمی‌ترین سیستم کشاورزی جهان باشد. شواهد این سیستم شگفت انگیز در موزه کشاورزی به نمایش گذاشته شده که تاریخ کشاورزی و روش‌های مختلف آن را شرح می‌دهد.
