لباس زنان قشقایی از جمله زیباترین و فاخر ترین لباس های ایرانی است؛ لباسی بسیار بلند و پرچین والبته شامل چندین لایه لباس شامل حداقل ۳ تا ۱۰ لایه دامن است؛ آن هم نه دامن های ساده، بلکه دامن هایی بسیار پرچین و حجیم با کمری که به صورت لیفه ای با بندی از درون کمر دامن را جمع می کند. کاربرد این دامن ها برای حجم بیشتر دادن به لباس برای پف دار نشان دادن آن است؛ کاربردی شبیه به شیفون که زیر لباس عروس می پوشند تا پف دار به نظر بیاید. با این تفاوت که آن جا یک دامن است و یک زیر دامنی، ولی در این جا با چند زیر دامنی و لباس نه فقط برای یک روز که همه عمر، و نه در زندگی روزمره عادی که برای زندگی سخت و پر تحرک عشایری است . هرچند باز هم نمی‌توان همه شکوهی را که زنان عشایر با زحمت به جان تحمل می‌کنند، به قلم آورد و فقط با نگاه به این لباس ها می فهمید که جایگاه لباس برای آن ها چقدر اهمیت دارد .

قشقاییان ازطوایف کوچنده در حوالی استان فارس هستند و به علت سکونت در ییلاق و قشلاق در سراسر منطقه پراکنده می‌شوند و گاهی در حوالی استان‌های دیگر هم ساکن می شوند.

واژه قشقایی که البته هم چنان تردیدهایی درباره آن وجود دارد، احتمالا از واژه ترکی قشقا به معنای اسب پیشانی سفید آمده است. البته طبق نظری دیگر ریشه آن از کلمه کاشغر یا همان کاشکر و سرزمین قشقه که نام رودخانه‌ای است که در حوالی آن سکونت دارند، می آید.

قشقاییان از بزرگ ترین گروه های عشایری هستند که پای بند به آداب و رسوم خود هستند، به طوری که هنوز هم با وجود همه تغییرات در نوع زندگی و شهرنشین شدن اکثریت جامعه، همان شیوه عشایری و زندگی ساده در آلاچیق و سیاه چادرها را به یک جانشینی و منزل ثابت ترجیح می‌دهند و همین نشان از ریشه های عمیق باورهای آنان در آداب و رسوم و در نهایت فرهنگشان دارد. از جمله این ریشه های اصیل می توان به لباس آن ها اشاره کرد؛ لباسی که از فاخرترین و باشکوه ترین لباس های ایرانی است ، با تزیینات فراوان و مقدار پارچه مصرفی بالا که نتیجه آن لباسی است باشکوه و جالب توجه که شاید تصور آن با همه سادگی سبک زندگی عشایر دور از ذهن باشد، که البته این خود نشانه جایگاه والای لباس بین آنان است .

تنبان یا شلیته اصلی ترین لباس زنان قشقایی

تنبان یا شلیته همان دامن است با قد بلند تا مچ پا، بسیار گشاد و پرچین که از پارچه ای گران قیمت و پرکار با تزیینات بسیار تهیه می شود. لبه پایین دامن با پارچه ای ساده بدون طرح که با پلیسه جمع شده، مزین می شود که به آن دم تنبانه گفته می شود.

مقدار مصرف پارچه برای تنبان رو بسیار زیاد است و گاهی به چندین متر می رسد، به همین جهت وزن زیادی به لباس می دهد.

زیر تنبانه ها شامل حداقل سه زیر تنبان است. تنبان زیر یا زیرتنبانه از همه بلند تر و با چین کمتر، تنبان وسطی یا شلیته با چین بیشتر و تنبان رو (آیس  تنبانه) از همه پرچین تر و کوتاه تر است .

لبای محلی ایرانی

آن چه از ظاهر لباس می بینیم:

لباس شامل یک پیراهن (کینگ )، دامن پرچین( تنبان)، لچک( کلاغچه)، روسری توری (چارقد)، کفش( کلاش) است و البته بخش هایی هم در زیر لباس است که دیده نمی شود، شامل زیر پیراهنی و چند دامن پرچین با قدهای مختلف.

کلاهک (کلاغچه)

کلاه کوچکی که بالای سر و روی پیشانی را می پوشاند و توسط بندینک هایی محکم می ایستد. کلاهک یا از پارچه های کار شده تهیه می شود یا پارچه های ساده ای که روی آن را تزئین می کنند .

روسری توری

سربندی است با برش مثلثی که از پارچه توری تهیه می شود و دور سر قرار می‌گیرد. بلندی آن به حدی است که بالا تنه را می پوشاند.

در قسمت جلوی پیشانی برش نیم دایره خاصی قرار می‌گیرد که همین زائده روسری، قشقاییان را از دیگر عشایرجدا می کند. روسری توری در زیر گردن توسط سنجاق های تزیین شده بسیار زیبایی بسته و محکم می شود .

آل بافی (قلاقی/ غلاقی)

آل بافی روسری ای است از جنس ابریشم ظریف یا حریر طرح دار با رنگ های شاد که آن را چند لایه تا می کنند و دور سر از جلوی پیشانی را می پوشاند و پشت سر گره زده می‌شود، به طوری که دو سر آن از پشت آویزان است. در واقع کاربرد قلاقی جهت نگه داشتن روسری و کلاغچه است. معمولاً از جواهرات تزیینی جلوی قلاقی استفاده می کنند .

پیراهن

پیراهن یا کینگ شامل لباسی است با برش و یقه ساده بدون برگردان یقه و قد بسیار بلند که این بلندی وقار و جلوه‌ای برازنده به زنان می‌دهد، با دو چاک بلند که از حوالی کمر تا پایین ادامه دارد، به طوری که فقط قسمت بالا تنه را می پوشاند و دامن زیر از درون این چاک بیرون می زند و نمایان می شود، با آستینی بلند که دست ها را کاملا می پوشاند. در حال حاضر پیراهن از پارچه های پولک دوزی و کار شده آماده تهیه می شود، اما در گذشته که پارچه ها ساده تر بود، تمام لباس توسط دست تزیین می شد .

به اشتراک گذاری

دسته‌بندی: لباس بومی فارسبازدیدها: 1809
تاریخ انتشار:26 شهریور, 1401

دیدگاه خود را بنویسید

مقالات مرتبط رو حتما ببینید