رنگآمیزی در میان مردم فلات ایران سابقهای دراز دارد. اگر زمان شروع آنرا در گذشته دور ندانیم و نتوانیم نخستین جماعتی از این فلات را که بهکار رنگآمیزی پرداختهاند بشناسیم، به این میتوانیم توجه داشته باشیم که «گل اخرای» سرخ و زردی که در باستان برای تهیه ظروف سفالین استفاده میشده و یا گل تیرهای که از آن ظرف سفالی یکپارچه سیاه میساختهاند، چشم جماعات اولیه را با ظروف یکپارچه رنگین طبیعی آشنا کرده بوده است. استفاده از رنگ هر چقدر دور و نزدیک به زندگی اجتماعی بشر اضافه شده باشد، در این یادداشت مهم نیست. بیایید با هم به تأثیر دستهبندی رنگ در زندگی حاضر بپردازیم.
رنگ سال چیست؟/ رنگ در مد
چند دههای میشود که مردم ایران هم نسبت به رنگ سال که در خارج از ایران معلوم میشود، حساسیت و توجه به خرج میدهند. شاید برای شما هم سؤال پیش بیاید که رنگ سال و رنگآمیزی از کجا آمده؟ و حتی شاید تصور کنید که بر اساس سایقهی عمومی معلوم میشود؟ جواب سؤال اول را در حالی برای شما مینویسیم که خواهید دانست جواب سؤال دوم منفی است.
در سال ۱۹۶۳ یک فارغالتحصیل رشته شیمی به نام «لارنس هربرت» سیستمی برای استاندارد کردن رنگها پایهگذاری کرد. یعنی به هر رنگ، عددی اختصاص داده میشد و دیگر قضاوت متغیر مردم، باعث نمیشد که رنگی با رنگ دیگر اشتباه گرفته شود.
در نتیجه لارنس شرکتی را تأسیس کرد و نامش را پنتون Pantone گذاشت. پنتون به معنی «همه رنگها» است.
این شرکت با تبلیغ در هفتههای مد نیویورک شهرتی کسب کرد. در حرکت بعدی، لاین هدیه و اشیای رنگآمیزی شده پنتون را افتتاح کرد و بعد از آن فروشگاه و بوتیکهایی با این برند آغاز بهکار کردند .
شاید تا اینجا دیگر متوجه شده باشید که «پنتون» هر ساله در همایشی «رنگ سال» را با نظرخواهی از طراحان دکور و مد، تولیدکنندگان صنعتی و خرده فروشان انجام میدهد. در نتیجه برای طراحان و صاحبان صنایع پوشاک و مد مهم و وارد محصولاتشان میشود.
جالب است بدانید که استانداردهای رنگ پنتون، یکی از سیستمهای استانداردی که توسط مرجع بینالمللی رنگ یا International Colour Authority (ICA) مورد استفاده قرار میگیرد.
رنگ در بحران
زبان دستهبندی بحران رنگ است. زبانی که همهی دنیا بدون قرارداد و تفاهمی آن را میفهمند و استفاده میکنند. شاید یکی از معدود بارهایی است که رنگ در دنیا زبان مشترکی دارد. دلمان نمیخواهد اوقات شما را تلخ کنیم اما با یک کلمه ساده میتوانیم پروندهی این دسته را ببندیم. این شما و «کرونا».
رنگ در پاسپورت
بله! رنگ پاسپورتها کشورهای مختلف متفاوت است واین تفاوت پیامرسان داخلی است!
اولین بار سازمان هوانوردی ایکائو که مسئول سیاستگذاری پروازهای خارجی است، پیشنهاد رنگبندی پاسپورتها را ارائه کرد. رنگهای آبی، قرمز، مشکی و سبز برای پاسپورتها انتخاب شدند که هر کدام معنای خاصی دارند و برای منطقهای مشخص مناسب هستند. رنگ قرمز نمادی از اتحاد است و اغلب کشورها از این رنگ برای پاسپورت خود استفاده میکنند. رنگ سبز را با عنوان نمادی مذهبی در بیشتر کشورهای مسلمان میبینیم. رنگ آبی بیانگر دنیای مدرن است و رنگ مشکی با نمایشی از قداست برای کشورهای افریقایی مناسبتر است. اینها همه پیشنهاد است و در نهایت انتخاب بر عهده حاکمیت کشورها است که چه رنگی را برای پاسپورت بر میگزینند.
رنگ در فرهنگ
پیام رنگ در کشورهای مختلف، متقاوت است. شاید یکی از لذتهای جهانگردی دانستن همین تفاوتها در رنگآمیزی است. برای اینکه از حوصلهی شما خارج نشود فقط یک رنگ را در بررسی میکنیم.
قرمز: در ایران رنگ شادی محسوب میشود اما از نظر ملی و حماسی به رنگ خون شهدای مبارز خاک هم تشبیه شده است.
در «نیجریه» فقط توسط رؤسای قبایل پوشیده میشود و نشانهی بزرگی است. در «غنا» بههنگام سوگواری پوشیده میشود. همینطور به هنگام مراسم تدفین در ماداگاسکار از این رنگ استفاده میشود. در استفاده آیینی از این رنگ، قرمز به معنی مرگ و خون ریزی خواهد بود.
قرمز در فرهنگ مردم «هند»، نمادی از عشق، عاطفه و احساس، زایش و شکوفایی است و نماد زنان متأهل است. زنی که قرمز میپوشد؛ بیشک همسر دارد.
در «ژاپن» رنگ قرمز یک رنگ ملی فراگیر و همه جا حاضر است چرا که قرمز را نماد از خود گذشتگی میدانند. استفاده از جوهر قرمز در نوشتن، نشان از به هم خوردن یک رابطه صمیمی است.
در «نیوزیلند» قرمز، رنگی مقدس است که مخصوص خدایان انتخاب شده است.
در «آمریکا» نشانهی شجاعت و پایداری است.
در «کره جنوبی» رنگ قرمز نیروی کیهانی مثبت و نشاندهندهٔ تعادل در هستی است.
رنگ در روانشناسی
«شاید بهترین تعریف را ویکیپدیا در اینباره میدهد. روانشناسی رنگ (به انگلیسی: Color psychology) به معنای مطالعه رنگها به عنوان عامل تعیینکننده رفتار انسان است. رنگ بر روی برداشتهایی که واضح نیستند یا مبهماند تأثیر میگذارد.»
رنگ یک ابزار ارتباطی قدرتمند است و حتی روی واکنشهای فیزیولوژیکی بدن هم تأثیر دارد. برخی رنگها با افزایش فشارخون، افزایش متابولیسم و خستگی چشم ارتباط دارد.
رنگ در دارو
هر چند استثنا دارد یا در کشورها متفاوت است اما بله! رنگ قرصها هم با ما حرف میزند. بیشتر قرصها با تن آبی خوابآور است. قرصهای ضد افسردگی زرد رنگ و پمادهای سوختگی و لوسیون بچه سفید رنگ است. رنگ سبز کاهشدهنده اضطراب بوده و رنگ سفید درد را تسکین میدهد.
هر چند تا دلتان بخواهد دستهبندی مانده اما خیالتان راحت ما شما را با حس کنجکاویتان تنها نمیگذاریم، بلکه دستهبندیهای دیگر تکراری و آشناست و ما در هیچیک وقت شما را با مطالب تکراری نمیگیریم.