پس از گذر از آستارا و پشت سر گذاشتن جاده‌های سحرآمیز حیران وارد سرزمینی کوهستانی می‌شوید. استان اردبیل در آغوش کوه‌‌های سبلان و باغرو که در قدیم آرتاویل نامیده می‌شدند، در جوار دریاچه‌ها و دشت‌ها آرام گرفته است.
طبیعت هوش را از سر می‌برد و تحفه‌های بسیاری را به مردمان تقدیم می‌کند. دراین دیار طعم‌هایی را می‌چشید که مخصوص به این دیار ترک‌نشین است. مردمان اردبیل انواع متنوعی از آش، پلوها، خورشت‌ها و خوراک‌ها را طبخ و میل می‌کنند خلاصه که غذاهای محلی اردبیل بسیار زیاد است. اینجا دیار اسطوره فوتبال ایران، علی دایی است.
اردبیل نیمی از سال شال کوهستان را از سرما بر دوش می‌کشد و مردم برای همراهی با طبیعت دست به طبخ غذاهایی می‌زنند که بدن را با محیط سازگار می‌کند.
کشاورزی در استان اردبیل
کوهستان، بیشترین مراتع اردبیل را به زیر پای کشیده است و آنچه مانده یک درصد از اراضی کشاورزی کشور را تشکیل می‌دهد. اما در همین مساحت اندک، برکتی حاصل می‌شود که دست‌مایه آن 4 درصد از محصولات کشاورزی کل کشور را تامین می‌کند.
سهم اراضی کشت دیم از اراضی آبی بیشتر است و بخشی از مراتع به باغداری اختصاص دارد. محصول اصلی این منطقه عدس و کلزاست. اردبیلی‌ها در کنار این غلات، محصولاتی همچون سیب‌زمینی، چغندرقند، انواع حبوبات، گندم و جو را نیز کشت می‌کنند. زنبورداران این منطقه نیز به مدد طبیعت وحشی، عسلی ناب و شفابخش را تهیه می‌کنند که در کشور زبانزد است.
معروف ترین غذاهای محلی اردبیل
آش میوه
مردم این آش را به نام اریشته آش، آش آلو و حتی آش رشته نیز می‌شناسند. این آش ترش با ترکیبی از میوه‌‌ها وغلات طبخ می‌شود و از این رو یکی از غذاهای مجلسی اردبیل به شمار می‌رود. در تهیه این آش از برگه قیسی، آلبالو خشک، آلو سیاه، آلو جنگلی، پیاز، زغال‌اخته، عدس، نخود و لوبیا چیتی استفاده می‌شود.
آش دوغ
بدون چشیدن طعم دل‌پذیر آش دوغ، خاک اردبیل را ترک نکنید. خوردن این آش برای هر بازدید کننده‌ای تجربه‌ای بدیع است. در تهیه این آش خوش‌طعم از دوغ، سبزی، برنج نیم‌دانه، گوشت چرخ‌کرده، نخود و تخم مرغ استفاده می‌شود. کدبانوی آذری برای طعم‌دهی بیشتر به این آش زمستانی از سیر و پیازچه استفاده می‌کند و گاهی به جای استفاده مستقیم از گوشت چرخ‌کرده از کوفته ریزه نیز استفاده می‌شود.
ساج ایچی اردبیلی
ساج کباب هنر کباب پزی ترک‌ها را به تصویر می‌کشد. برای خوردن این کباب نان لواشی در یک کاسه جای می‌گیرد و روی آن آب گوشت ریخته می‌شود، درادامه کباب‌ها و در نهایت ماست و سیر له شده طعم کباب را به منتها می‌رساند. در تهیه این کباب آذری از گوشت گوسفندی تازه، ماست و پیاز استفاده می‌شود. با چشیدن طعم این کباب، هر کجای ایران که باشید، اردبیل مقصد سفر بعدی شما نیز خواهد بود.
آش شیر
آذری‌ها شیفته رنگ سفید هستند و برای شب‌های برفی اردبیل آش شیر را آماده می‌کنند. آشی بسیار ساده و لذیذ که از ترکیب گندم پوست کنده، شیر و نخود تهیه می‌شود. در این آش خبری از سبزی نیست و برای تزئین نیز از گردو، کشمش و بادام استفاده می‌شود.
پیچاق قیمه
پیچاق قیمه، یکی دیگر از غذاهای اصیل اردبیل است که عطر آن پیش از سرو اشتهای حاضران را برمی‌انگیزد. به همین دلیل این غذا در مجالس و مهمانی‌ها برای پذیرایی انتخاب می‌شود. در تهیه این غذای خوش‌طعم از گوشت گوسفندی، تخم‌مرغ، بادام خیسانده، رب گوجه‌فرنگی و زعفران استفاده می‌شود. آذری‌ها برای عطر طعم بهتر به این ترکیب هل ساییده و فلفل سیاه اضافه می‌کنند.
آش اوماج
یکی دیگر از غذاهای استان اردبیل اوماج آشی است. در تهیه این آش از ترکیب عدس، آرد، سبزی، آب قلم، کره و پیاز استفاده می‌شود. دلیل نام‌گذاری این آش کوفته‌هایی آردی است که به دست کدبانو تهیه می‌شود.
برای این کار آرد، آب و ادویه به نسبت مناسب ترکیب و ورز داده می‌شوند. در نهایت از خمیر به دست‌آمده کوفته قلقلی‌های کوچکی تهیه می‌شود که اوماج نام دارد. اوماج پس از خشک شدن در مرحله پایانی طبخ به آش اضافه می‌شود.
فهرست غذاهای محلی اردبیل بسیار طولانی است و انواع آش، خوراک، غذاهای نانی و شیرینی را در بر می‌گیرد، که برای دستیابی و آشنایی با آن‌ها می‌بایست به اردبیل سفر کنید.
